বৈষ্ণৱ ধৰ্ম : শংকৰী যুগ সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ উত্থান -চিন্ময় ডেকা

অসমীয়া সমাজ-জীৱনত প্রকৃতার্থত বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত সু-সংগঠিত আৰু সু-শৃংখলিত কৰি গঢ়ি তোলাত অনন্য ভূমিকা গ্ৰহণ কৰা প্রথম , প্রধান আৰু অদ্বিতীয় ব্যক্তিগৰাকীয়েই আছিল শ্রীমন্ত শংকৰদেৱ ৷ তেখেতে একশৰণ নামধর্মৰ মাজেৰে সমাজত জাতিভেদ প্রথা আঁতৰাই শান্তি , সংহতি আৰু ভাতৃত্ববোধেৰে বৰ অসমত এক নৱজাগৰণৰ সৃষ্টি কৰিছিল ৷ ফলশ্রুতিত শংকৰী যুগ সংস্কৃতিৰ উত্থান ঘটিছিল । শংকৰী সংস্কৃতি বুলিলে সাধাৰণতে সামগ্ৰিকভাৱে মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱে অসমৰ সামাজিক , ধাৰ্মিক , সাহিত্যিক , সাংস্কৃতিক আদি দিশত আগবঢ়োৱা অৱদান সমূহকে সহজ অৰ্থত বুজা যায় । সেই তাহানিৰ সমাজখনত বিশেষকৈ অন্ধবিশ্বাস , কু-সংস্কাৰ , জাতিভেদ প্রথা আদি আছিল খুবেই বেছি ৷ লগতে শিক্ষা-দীক্ষাৰ সা-সুবিধাও নির্দিষ্ট কিছু লোকৰ মাজতে সীমাবদ্ধ আছিল ৷ কিন্তু মহাপুৰুষ শংকৰদেৱে সেই সকলোবোৰ উচ্চ-নীচৰ ভেদা-ভেদ আঁতৰাই গীত-মাত , নৃত্য-নাটিকাৰে জনতাক ওচৰ চপাই ধর্মৰ সাৰুৱা কথা শুনোৱাৰ লগতে একতাৰ মহান বাণী মুখেৰে আওঁৰাই সকলোৰে মাজত বিলাই দিছিল ৷ এইটো হয় যে , শংকৰদেৱে আমাক গঢ়িলে , বহুতো দিলে আৰু অজস্র শিকালে ৷ তেখেতৰ দূৰদর্শীতা আৰু মহান অৱদানৰ বাবেই হয়তো অসমীয়া জাতিয়ে সমগ্র বিশ্ববাসীৰ সন্মুখত সামাজিক , সাংস্কৃতিক ক্ষেত্রত অন্যতম চহকী জাতি হিচাপে গৌৰৱেৰে চিনাকি দিব পৰা হ’ল ৷ শংকৰদেৱৰ পৰৱর্তী সময়ছোৱাত অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যত বিভিন্ন জন কাণ্ডাৰীৰে তেখেতৰ আদর্শৰে অনুপ্রাণিত হৈ বিবিধ বিষয়ৰ অৱদান আগবঢ়াই গ’ল ৷ এই সকল মহান ব্যক্তিৰ অৱদানেৰে সমৃদ্ধ হৈ আজি অসমীয়া সমাজ সুস্থ , সবল আৰু শক্তিশালী হৈ উঠিল যাক সাম্প্রতিক সময়ত নুই কৰিব নোৱাৰোঁ ।

আজিৰে পৰা প্রায় চাৰে পাঁচশ বছৰৰ আগতে জন্ম হ’লেও শংকৰদেৱ আছিল এজন দূৰদর্শী , সমাজ হিতৈষী আৰু প্রকৃতার্থত আধুনিক মনৰ ব্যক্তি , আত্ম সহিষ্ণুতা পৰিচয় ভাৱ বহির্ভূত কৰি সমগ্ৰ জাতিটোৰ হকে এক শৰণ নাম ধৰ্ম প্ৰচাৰ কৰি বিৰল ঐতিহ্যৰ বন্যা কঢ়িয়াই আনিছিল । শংকৰী সংস্কৃতিত পঞ্চদশ ষোড়শ শতিকাৰ মহাপুৰুষ শ্ৰীশংকৰদেৱে অসমত যি নৱ-বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সোঁত বোৱালে তাৰ ফলত অসমৰ জাতীয় জীৱনৰ এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন ঘটিল । মহাপুৰুষ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱে সকলো সম্প্ৰদায়কে সামৰি এটা ধৰ্ম আৰু এটা উমৈহতীয়া জাতীয় ভাষাৰে জাতীয় ঐক্য সাধন কৰি সৰ্বভাৰতীয় মহাজাতীয় চৈতন্যৰ লগত অসমৰ জাতীয় জীৱনৰ ঐক্যভাব স্থাপন কৰিছিল । তদুপৰি বৈষ্ণৱ ভক্তি ধৰ্ম প্ৰৱৰ্তন কৰি অসমত ধৰ্ম , সমাজ , সাহিত্য , কলা আদি বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত মহাপুৰুষে যি বহুমুখী দান দিলে তাৰ ফলত অসমত এক নতুন যুগৰ সূচনা হ'ল । এই যুগটোৱেই আমাৰ সাহিত্যত "শংকৰী যুগ" বুলি অভিহিত কৰা হ'ল। আমাৰ ধৰ্মজীৱন, সামাজিক জীৱন, সাহিত্য, সঙ্গীত, আদি সংস্কৃতিৰ ঘাই উপাদানবোৰৰ ওপৰত মহাপুৰুষ শংকৰদেৱৰ প্ৰভাৱ অপৰিসীম। এক শংকৰী সংস্কৃতিয়েই অসমীয়া সংস্কৃতিৰ বৰঘৰ স্বৰূপ। উল্লেখ্য যে , শংকৰদেৱৰ প্ৰিয় শিষ্য মাধৱদেৱৰ সহযোগত ৰামায়ণৰ আদিকাণ্ড আৰু উত্তৰাকাণ্ড খণ্ডটি ৰচনা কৰি ‘ৰামায়ণ’খন অসমীয়া ভাষাত সম্পূর্ণ কৰি তুলিছিল ৷ তেখেতে ‘কীর্তন’, ‘দশম’, ‘ভক্তি ৰত্নাৱলী’, ‘গুণমালা’ আদি কৰি কেইবাখনো ধর্মগ্রন্থৰ লগতে শতাধিক বৰগীতো ৰচনা কৰি অসমীয়া সাহিত্যৰ সংস্কৃতিৰ প্ৰতি বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ সোঁত বোৱাই আনিছিল । কেৱল কাব্য সাহিত্যই নহয় , শংকৰদেৱে নাট , ভাওনা , চিত্র , গীত , বাদ্য-যন্ত্র আদি সকলোবোৰ সৃষ্টি কৰি অসমীয়া সংস্কৃতিৰ ভঁৰাল ওপচাই তুলিছিল ৷ নামঘৰৰ দৰে এক মহান সামাজিক , সাংস্কৃতিক তথা আধ্যাত্মিক অনুষ্ঠানৰ জন্ম দি সকলোকে একত্রিত হৈ ধর্ম তথা সংস্কৃতি চর্চা কৰাৰ এক নতুনত্বৰ সঞ্চাৰ , সুস্থ-সামাজিক পৰিৱেশ গঢ় দি তুলিছিল ।

   মহাপুৰুষ শ্ৰীশংকৰদেৱে সকলো সম্প্ৰদায়কে সামৰি এটা বৃহত্তৰ ধৰ্ম আৰু এটা উমৈহতীয়া জাতীয় ভাষাৰে "বৈষ্ণৱ ধৰ্ম" জাতীয় ঐক্য সাধন কৰি সৰ্বভাৰতীয় মহাজাতীয় চৈতন্যৰ লগত অসমৰ জাতীয় জীৱনৰ ঐক্যভাৱ স্থাপন কৰি সকলোকে এক শৰণ নাম ধৰ্মৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। জোনাকী যুগৰ কবি প্ৰতিমাৰ খনিকৰ চন্দ্ৰকুমাৰ আগৰৱালাৰ ভাষাৰে ক'ব পাৰি, “সাহিত্যৰ গুৰু শংকৰ , সাহিত্য ৰাজ্যৰ ৰজা শংকৰ , সমাজ শংকৰ , সমাজৰ নেতা শংকৰ।” মুঠৰ ওপৰত অসমৰ কলা-সংস্কৃতিৰ গুৰু শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱে ধৰ্ম, সমাজ, সাহিত্য, সঙ্গীত আদি বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত বহুমূলীয়া অৱদান দি আমাৰ জাতীয় জীৱনক বিশ্ব দৰবাৰলৈ আগুৱাই দি অসমীয়া জাতিৰ ভাষা সাহিত্য-সংস্কৃতিৰ অধিক উন্নত আৰু মহীয়ান কৰি তুলিছিল ।